Category Archives: Afrika

Het kerkhof dat Sahara heet

Het Parool, 8 oktober 2016

Miljoenen euro’s stuurt de Europese Unie naar het Afrikaanse land Niger. Doel is om de massamigratie door de Sahara te voorkomen. Maar het aantal migranten neemt sterk toe, terwijl de woestijn steeds meer verandert in een kerkhof.

Sophie van Leeuwen

AGADEZ – Elke maandagavond staan twee- tot driehonderd auto’s klaar in Agadez om de woestijn over te steken. Elk voertuig telt minstens 25 migranten. Soms zijn het vrachtwagens vol vluchtelingen. Zij wagen de gevaarlijke oversteek van Niger naar Libië.

Duizenden vluchtelingen reizen ieder weekend naar Agadez toe. Dan is er minder controle op de weg van de hoofdstad Niamey naar deze woestijnstad in het noorden van Niger en het kloppende hart van de mensenhandel dwars door de Sahara.

Ibrahim Manzo Diallo (44) volgt de migratie al dertien jaar. Als journalist en oprichter van de onafhankelijke krant Aïr Info in het noorden van Niger zag hij de handel veranderen en beschreef hij het fenomeen veelvuldig. Volgens hem wordt de Europese Unie, die miljoenen in het Afrikaanse land investeert om de mensenstroom tegen te gaan, belazerd waar ze bij staat.

20161008 Parool Sahara

“Net buiten de stad staat een hek van ongeveer twee kilometer lang,” vertelt Diallo. “Agenten houden mensen aan zodra vertegenwoordigers van de Europese Unie in de buurt zijn. ‘O, wat doen ze goed werk,’ klinkt het dan. Maar de agenten fluisteren tegen de chauffeurs: ‘Rij om het hek heen, een paar kilometer die kant op. Wij hebben niets gezien’.”

In Niger is mensenhandel een belangrijke bron van inkomsten. Politieagenten vragen commissie voor migranten die ze doorlaten. En dus gaat de handel gewoon door. Diallo: “Sinds de EU zich met de migratie bemoeit, rijden steeds minder wagens via de barrière. Agenten en mensenhandelaren zijn vrienden.”

De massale trek is een goudmijn voor handelaren die overal in de stad villa’s bouwen en winkeltjes openen. De prijs van een reis door de Sahara is de afgelopen jaren verdubbeld tot zeker driehonderd euro. De lokale economie bloeit als nooit tevoren. “Het is alsof heel Afrika naar Europa verhuist,” zegt Diallo. Agadez is een knooppunt van gelukzoekers die vanuit West-Afrika naar Europa willen reizen, via Algerije en Libië en daarna de ook al zo riskante oversteek van de Middellandse Zee. Het zijn meestal jonge mannen uit Nigeria, Senegal, Gambia, Ivoorkust, Mali, Kameroen, Burkina Faso of Niger.

Grote schrik

Veel Nigerianen vluchten voor de rebellengroep Boko Haram. Anderen raakten werkloos in de oliestaat Gabon, na de val van de olieprijs. Smokkelbendes maken volop gebruik van de politieke chaos in Libië. Migratie heeft altijd bestaan in Agadez. Er waren altijd reizigers die voorbijkwamen, weet Diallo. “Hallo! Waar ga je heen? Rome? Oké, goede reis! Maar sinds de val van dictator Muammar Kadhafi in 2011 is de reis grimmiger geworden.”

Meisjes worden vaak gedwongen zich te prostitueren. De handelaren pakken hun paspoort af. “Iedereen in de stad weet: als er nieuwe migranten aankomen, zijn er nieuwe meisjes. De mannen staan voor ze in de rij. En iedereen wil eraan verdienen. De politie, de militairen, de chauffeurs.”

Europeanen kijken met grote schrik naar de Afrikaanse trek naar het noorden. 26 miljoen euro maken de Europese lidstaten vrij om komend jaar illegale migratie en terrorisme in Niger tegen te gaan. Vorig jaar kreeg de missie EUCAP Sahel Niger nog 18 miljoen euro.

Steeds meer Afrikanen willen naar Europa. Dat bevestigt Guiseppe Loprete van de internationale organisatie voor migratie (IOM) in Niger. Hij werkt samen met de missie EUCAP Sahel Niger. Zij schatten dat 150.000 vluchtelingen dit jaar naar Libië reizen, tegen 100.000 in 2015.

“Het zijn schattingen want wij staan niet de hele dag bij de checkpoints,” zegt Loprete. “Controleren is maar een deel van ons werk. Wij praten met migranten en leggen uit hoe gevaarlijk de reis is. Wij helpen ze om projecten op te zetten. Een klein restaurant bijvoorbeeld, zodat mensen kunnen terugkeren om een beter leven op te bouwen.” Naar eigen zeggen haalden zijn medewerkers ruim vierduizend mensen over om terug te reizen naar hun land van herkomst. Een fractie van de totale mensenstroom.

Tot zover de officiële cijfers. Maar het werkelijke aantal migranten is veel hoger, volgens Diallo. Vertegenwoordigers van de EU zullen nooit de echte migratie zien, denkt de journalist uit Agadez. “Zij komen aan in een privévliegtuig, ze worden door militairen geëscorteerd naar een hotel met zwembad, een van de duurste in Agadez, bewaakt door agenten.”

“Hun oren horen niet, hun ogen zien niet. Ze hebben geen direct contact met de bevolking. Ze zien alleen wat de autoriteiten willen dat ze zien. Maar wij van Agadez zijn getuige van de handel. Wij zien de waarheid, wat er echt gebeurt. Zij zien 150.000 migranten. Ik verzeker u: het zijn er minstens twee keer zoveel.”

De autoriteiten in Niger kunnen er ook weinig tegen doen. Inwoners van West-Afrika mogen namelijk vrij reizen binnen de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (Ecowas). “Maar het geld uit Europa laat onze regering natuurlijk niet liggen,” zegt Diallo.

Niemand weet exact hoe groot het probleem is, geeft ook Loprete van het IOM toe. “Het is makkelijker om de Middellandse Zee te controleren dan de Sahara. En de provincie Agadez is groter dan Frankrijk.”

Beenderen

Intussen worden steeds meer jongeren uit Libië chauffeur. Zij kennen de Sahara niet. Er is geen weg door de woestijn. Eerst rijden ze over stenen, dan volgt duizend kilometer zand. Velen verdwalen en sterven van de dorst.

Diallo ontmoette een man met tien auto’s die hij door de Sahara liet rijden. “Hij zette zijn kleine broertje die nauwelijks kon rijden achter het stuur. Zo’n auto wordt dan volgeladen met mensen. Niemand wacht op die mensen in Libië. Niemand weet dat ze Agadez hebben verlaten.”

Soms worden rijen lichamen gevonden in de woestijn. Wit geblakerde beenderen in de zon. Vaak verdwijnen ze geruisloos onder het zand van de Sahara. “Niemand weet wat er gebeurt in de woestijn, hoeveel doden er vallen,” zegt Diallo. “Het is een groot drama. De Sahara is een kerkhof.”

Repressie in Congo

Congo peace In november en december 2015 deed Sophie ruim een maand onderzoek naar repressie in het Congolese medialandschap in opdracht van Radio La Benevolencija.

In aanloop naar de verkiezingen van 2016 – die mogelijk worden uitgesteld – worden steeds meer journalisten geïntimideerd, aangehouden en soms gemarteld.

Sophie ontmoette collega’s in de hoofdstad Kinshasa en in de Oost-Congolese steden Goma, Bukavu en Lubumbashi, Democratische Republiek Congo (DRC).

Een leger West-Afrikaanse bloggers

Als hij hard lacht, schudt zijn zware bovenlijf mee. Ha. Ha. Ha. Ha. Ze noemen hem het opperhoofd van de bloggers, “chef du village” Cyriac Gbogou, de beroemdste blogger van het West-Afrikaanse Ivoorkust. Hij slaat mij op de schouders en sleept me het feestgedruis in.

De hippe twintigers drinken goedkope, rode wijn en frisdrank. Deze villa, in een buitenwijk van Abidjan, is vanavond het centrum van de Ivoriaanse bloggers gemeenschap. De kinderen van de Afrikaanse middenklasse zijn gewapend met tablets en smartphones. En Gbogou is hun held.

Sinds zijn arrestatie in januari, is de “chef du village” beroemd. Gbogou werd opgepakt wegens zijn bemoeizucht op Twitter na een bloedbad in de nacht van 1 januari 2013. Tientallen mensen werden doodgedrukt na een vuurwerkshow. Gbogou deed verslag met de hashtag #drameplateau.

“Binnen twee uur wist de hele wereld van mijn arrestatie”, zegt Gbogou, die zichzelf webactivist noemt en 5000 volgers heeft op Twitter. “Als je invloedrijk bent, kun je bergen verzetten. Om te kunnen veranderen, heeft Afrika actieve burgers nodig.” En dus leert Gbogou andere bloggers hoe dat werkt, invloed uitoefenen.

De ministens zo fanatieke Senegalese web activist Cheikh Fall, een jonge intellectueel met een klein brilletje, 5000 volgers op Twitter, loopt ook rond op het bloggersfeestje. Hij voert zijn digitale strijd vanuit de Senegalese hoofdstad Dakar.

“Jongeren hebben genoeg van de overstromingen in hun stad, van de eeuwige beloftes en de zakkenvullende politici”, zegt Fall. En dus stellen Senegalese bloggers de politieke en sociale misstanden aan de kaak met hun mobieltjes en hashtags als #sunucause, #kebetu en #sunu2012.

Fall noemt het e-democratie, vertelt hij bij een slok sap. “Afrikaanse journalisten worden vaak onder druk gezet door hun bronnen. Maar wij, burgers en bloggers, kunnen onafhankelijk ons werk doen. Toekomstige Afrikaanse presidenten en regeringen moeten rekening houden met meer transparantie, met een democratisch debat.“

Willen Afrikaanse leiders ook luisteren naar de twitterende jeugd? Met druk van buitenaf, weet Cyriac Gbogou: “Toen ik vastzat, heeft onze president meerdere telefonische verzoeken gekregen van buitenlandse autoriteiten. Ik ben dezelfde dag nog vrijgelaten.“

Scoop in Ivoorkust

Dit weekend alle voorpagina’s gehaald in het West-Afrikaanse Ivoorkust. De Ivoriaanse ster Meiway vraagt om de vrijlating van zijn oud-president Laurent Gbagbo. En Meiway zegt sorry tegen zijn fans.

Veel (pro-Gbagbo) fans haten hem en weigeren naar zijn muziek te luisteren. De zanger zou Gbagbo tijdens de Ivoriaanse burgeroorlog (2011-2011) hebben “verraden”.

Gbagbo wacht op een mogelijk proces in de gevangenis in Scheveningen (Internationaal Strafhof). Hij is aangeklaagd voor oorlogsmisdaden. Video in het Frans voor RNW Afrique & Regards sur Gbagbo – –>

[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=-BKrGkeSDSU[/youtube]

Fatou Bensouda, puppet or hero?

Eindelijk Fatou Bensouda geïnterviewd, de procureur van het Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC). Eerste vraag in een serie van 6: Bent u een marionet van het Westen?

Deze video is onderdeel van Regards sur Gbagbo van de Wereldomroep nieuwe stijl. Het is een platform voor jonge Ivorianen over de zaak van hun oud-president Laurent Gbagbo bij het ICC. Klik op de banner boven voor de hele (Franstalige) website:

De Berlusconi-streken van Kabila

Bovenop de hoogste heuvel van de Congolese hoofdstad Kinshasa, tussen de verlaten en gekraakte villa’s van de vrienden van oud-president Mobutu, reiken imposante zendmasten naar de hemel. Dag en nacht bewaken militairen de antennes. De soldaten volgen iedere passant met hun ogen. Niet kijken, zeggen die. Tot de mannen op het heetste uur van de dag in de schaduw in slaap dommelen.

Hier controleert Joseph Kabila, president van een land in oorlog, de Congolese media. Vorige maand werd het plotseling stil bij Radio Okapi, de zender van de Verenigde Naties in Congo, na een interview met een chef van de M23-rebellen in het rampzalige oosten van het land.

“Deze antenne doet het niet meer”, zegt Kudura Kasongo leunend op de voet van een 60 meter hoge zendmast. Hij is oud-woordvoerder van de Congolese president maar keerde zich tegen hem. Kasongo richtte CMC TV op, een oppositiezender gelieerd aan politicus Vital Kamerhe.

“Het signaal werd vorig jaar verstoord tijdens een verkiezingsuitzending”, vervolgt Kasongo. “Even later, vlak voor de presidentsverkiezingen in november 2011, vonden we de zendmast op de grond. Een mysterie.” Na deze omstreden verkiezingsrace werd Kabila opnieuw president en ging het plunderen van coltan, goud en diamanten in Oost-Congo door.

Kasongo: “Zie je die grote antennes daar? Ze staan op het terrein van Teleconsult, de technische beheerder van staatsomroep RTNC en van het merendeel van de Congolese media. Het Italiaanse bedrijf heeft een monopolie op materiaal en technologie. Eén telefoontje van de Congolese inlichtingendienst en de stekker gaat eruit.”

Op de zanderige weg even verderop zit een blanke man op een plastic stoel met een grote fles Congolees bier. Hij blijkt een Italiaanse medewerker van Teleconsult. Maar de man wil niet praten. Hij excuseert zich en rent naar zijn vele antennes. Even later aan de telefoon ontkent een woordvoerder verantwoordelijk te zijn voor de staatscensuur in Congo.

Na ruim een jaar geen uitzending raakt Kaduro’s geld op. Hij stopt als journalist. En hij is niet de enige.

Johnson Sirleaf: I’ll not fire my sons

Ellen Johnson Sirleaf, the president of Liberia, is a beloved leader around the globe. She received the Nobel Peace Prize 2011. Yet, in her own country she’s been accused of nepotism. I was on hand for an exclusive interview.

Three of your sons have been appointed to high government positions. How do you explain this?

“We have a country that has a very low capacity. Some of our institutions – the ones that have to carry out the important reforms for the transformation of our country – simply do not have the capabilities. They also sometimes lack the sufficient integrity to be able to do what is right.”

“We have to place certain people close to us in positions to carry out our mandate of reform at the level of competence and honesty that is needed.”

“Nepotism is putting somebody who is a relative in a position for which they don’t have the qualifications, integrity or competence. There are times when you have to hire relatives, even when it’s a temporary measure, to achieve your objectives.”

You’ve accused former Liberian president William Tolbert of nepotism because he put his relatives in powerful positions. Do you think they were competent?

“Oh absolutely they were competent. Look, I’ve been criticized now too. But meeting your objectives at the end of the day is what counts most.”

So you will not fire your sons? To show that you are a hero of anti-corruption?

“No, I will not. There is a mandate and there’s a job to be done. When that job and mandate is done, perhaps they’ll move on to other things.”

Government officials in Liberia sometimes earn up to 10,000 dollars a month. Is there anything you can do about that?

“We have to recruit Liberians of certain professional skills and experience to certain strategic posts. If we do not pay them well, we will not be able to recruit them. We actually pay foreigners on our technical assistance programme much more than that.”

“If a Liberian is qualified and competitive and if we want to get them, we’ve got to do that. Those Liberians getting positions and getting high salaries are strong, experienced managers, recruited from corporations abroad. Their skills are desperately needed to build our country. Liberians should not criticise those who come home with the right skills to rebuild their country. We need them at home.”

How will you gain trust in Liberia?

“I have trust in Liberia. I’m not talking about the noisy minority – that’s just all part of transformation. I’m talking about a
satisfied majority who I meet in rural areas and who are pleased that their lives have changed, their incomes have increased and they’re getting better services.

“We accept the criticism and the comments. We also accept the adulation and the praise. That’s part of moving ahead in a democratic society where all rights are respected and protected. Liberia is making progress and the majority of the Liberians and the international community is quite aware and recognizes that.”

Ellen Johnson Sirleaf visited the Netherlands to receive an Honorary Doctorate Degree at Tilburg University on 9 November.

Senegal: Twitter, the anti-Wade platform?

The social network Twitter is mostly a medium for urban youth. I am wondering if Wade, the president of Senegal, is aware of all the severe criticisms expressed against him on Twitter? Does he actually have any friends on the network? Where are the pro-Wade bloggers in Dakar? #kebetu

I “tweet” my question and get immediate reponses. @thiareo: “There are none, the people are fed up with Wade.” @NattySeydi: “pro-Wade bloggers there is none on twitter, #justsaying Pro-Wade but they are rather silent @tafiscoo @claire29”.

One person, @Tafiscoo, reacts. “Yes it’s true I am pro-Wade. I’m here for any discussion, but I am rarely on-line.” And indeed, @Tafiscoo seems to have been offline ever since…

Tweetless politicians

Fortunately, @NattySeydi is ready to meet me in downtown Dakar. He is a 25-year-old web developer, blogger and internet enthusiast. “Since 2009 I am mainly active on Twitter. I had a lot to say and had no other way to express myself.”

There are not many Senegalese politicians on Twitter. According to @NattySeydi, “there is an account for President Abdoulaye Wade at @LeWadaillon but I don’t think it’s him. You are able to find Cheikh Tidiane Gadio, Macky Sall, Ousmane Tanor Dieng, Moustapha Niasse and the Minister of Communication Moustapha Guirassy. But they don’t really post often. And you cannot be sure if it’s actually them or their communications officers. With Barack Obama, you can be sure it’s him.”

Anti-Wade

According to @NattySeydi, it’s unfortunate that there’s an anti-Wade majority on Twitter. “I saw two pro-Wades on Twitter today. I tried to start a discussion with them to find out why they are pro-Wade. But there was no real interaction. If pro-Wade people do not defend the ideas of Wade, than that’s a shame because then the information is only one way. There can be no balance.”

“People tend to say that people on Twitter are anti-Wade. The president should be able to defend his candidacy, and answer all our questions! But we are not seeing him…”

Stef Kamil goes Africa

Deprecated: Function get_magic_quotes_gpc() is deprecated in /data/www/levenoppluto.nl/www/wp-includes/formatting.php on line 4371

Mamadou heeft het koud en Stef Kamil gaat er op zijn coolst bij zitten. We zijn in het Amsterdamse Oosterpark en vóór hun optreden in het Tropenmuseum praten we over de rellen in het West-Afrikaanse Burkina Faso. Slaat de Arabische lente ook daar toe?

De Belg Stef Kamil Carlens (Zita Swoon Group) reisde onlangs naar Burkina voor een geweldig muzikaal een-tweetje met onder meer balafonist en Burkinabé Mamadou Diabaté. Luister naar deze reportage die ik maakte voor Radio Netherlands Worldwide:

En bekijk hier een filmpje van de groep:

Stromae waarschuwt België

De inmiddels wereldberoemde Belgo-Rwandese artiest Paul van Haver, alias Stromae, wilde ook wel wat kwijt over de toestanden in zijn land. Bij deze:

“België heeft geen genocide gehad. Gelukkig. Maar de Belgen zitten met de handen in het haar dankzij dezelfde soort stommiteiten! Bullshit, domheid. Om onze taal.”

“Ik denk dat de politiek dichterbij de mensen moet staan, in plaats van eigenbelang na te streven. Het gaat om menselijke problemen.”

Geen idee wie deze (ook in Vlaanderen) razend populaire muzikant is? Kijk hieronder naar zijn megahit ‘Alors on Danse’. Alors on forme ?