De zogenaamde Latente Nederlanders, mensen die voor 1985 geboren werden uit een Nederlandse moeder en een buitenlandse vader, wachten al jaren op hun Nederlandse nationaliteit. In 2006 leek er eindelijk een einde gekomen te zijn aan een jarenlang gesteggel over deze groep. Wij spraken toen met Ishta en Dinja Sanchit, twee latente Nederlanders met een Nederlandse moeder en een Surinaamse vader.
Wat is het probleem? Voor 1985 kreeg je als kind alleen de Nederlandse nationaliteit als je vader een Nederlander was. Was je moeder een Nederlander en je vader buitenlands? Jammer, geen kans. Deze wetgeving werd in 1985 discriminerend gevonden, daarom kregen kinderen vanaf toen de Nederlandse nationaliteit als één van de ouders Nederlands was, het maakte dus niet meer uit of dat de vader of de moeder was.
In 1985 werd er slechts tijdelijk iets geregeld voor mensen die voor die datum geboren waren of toen leeftijd van 21 nog niet hadden bereikt. Een lange strijd voor de rechten van deze zogenaamde ‘Latente Nederlanders’ volgde. In 2006 kwam toenmalig minister van Vreemdelingenzaken en Integratie Rita Verdonk met een wetsvoorstel dat deze groep eindelijk het Nederlanderschap zou geven.
Nieuwe wetsvoorstel
“Met Verdonk leek het de goede kant op te gaan,” vertelt advocate Hermie de Voer. Namens de Stichting Ne(e)derlanderschap Ja! vertegenwoordigt de Voer ongeveer vijfhonderd latente Nederlanders. “Maar toen viel het kabinet Balkenende III. Het wetsvoorstel werd ingetrokken door de volgende minister van Justitie, Hirsch Ballin. Hij kwam in december 2008 met een nieuw voorstel om de Rijkswet tot het Nederlanderschap te wijzigen.”
De latente Nederlanders zijn een onderdeel van de nieuwe Rijkswet Nederlanderschap. In deze wet worden verder ook een aantal zaken rondom de dubbele nationaliteit geregeld, een onderwerp dat doorgaans veel stof op doet waaien.
Optierecht
Een belangrijke wijziging ten opzichte van het voorstel van Verdonk is het optierecht voor de latente Nederlanders. Dit houdt in dat alle latente Nederlanders, ongeacht leeftijd, alsnog de optie hebben om het Nederlanderschap te verkrijgen. Verder hoeven zij geen afstand te doen van hun oorspronkelijke nationaliteit.
Behandeling wetsvoorstel
Binnenkort wordt het wetsvoorstel in de tweede kamer behandeld. En de steun voor het onderdeel “Latente Nederlanders” is groot. Parlementair geweld is wellicht te verwachten in de onderdelen die gaan over de dubbele nationaliteit. “Maar we hebben één en ander al behandeld in de commissie, dus ik verwacht geen grote problemen,” meent Mirjam Sterk, CDA-parlementariër. Toch blijft de vraag waarom kamer en regering de latente Nederlanders zo lang hebben laten wachten. Sterk heeft geen idee waarom er zo lang weinig gebeurde. “Hirsch Ballin wilde waarschijnlijk een aantal zaken in een keer wijzigen,” zegt het Tweede Kamerlid.
Sterk verwacht dat het probleem van de latente Nederlanders rond de zomer van 2010 is opgelost. Ishta Sanchit die al jaren wacht op het Nederlanderschap heeft er weinig vertouwen in. Terwijl ze in 2006 nog uitgelaten reageerde toen ze hoorde dat het bijna opgelost was.