Voorbij Hasselt en Genk de grens over, een klein stukje door Nederlands Limburg en dan volgen ze elkaar in hoog tempo op. Duisburg, Oberhausen, Essen. Snelwegen, fabriekspijpen en grote grijze gebouwen. We zijn in het Ruhrgebied: de vieze grote broer van Belgie.
Deze enorme machine, deze metropool van aaneengegroeide industrie, vormt het directe achterland van Nederland en Belgie. Ruim vijf miljoen inwoners – ze noemen zich Rijnlanders – hebben binnenkort iets te vieren. In 2010 worden ze ‘culturele hoofstad van Europa’.
Wij laten ons rondleiden door de organisatie van RUHR.2010. Een Duitser met snor vertelt enthousiast over zijn land, over het Wirtschaftswunder dat zichzelf steeds opnieuw uitvindt. Eerst kolen en staal, dan electronica en later musea en natuurgebied! Hij neemt ons mee naar het toppunt van deze ondernemingsdrift: CentrO in Oberhausen.
Fonteinen en palmbomen, Replay en Body Shop in een Coca-Cola Oase. Op deze plek lag vroeger een kolenmijn. CentrO claimt de grootste shoppingmall van Europa te zijn. 23 miljoen mensen komen hier per jaar op af. Hordes Nederlanders vermaken zich elk weekend in SeaLife en König-Pilsener-Arena.
Even verderop ligt dé toeristische attractie van Oberhausen: de Gasometer. Een oude gasopslagtank, 115 meter hoog, die dienst doet als industriele gedenkplaats. Een nogal slonzige rondleider brengt ons naar de top van het gevaarte. In de druipende regen staan wij bovenop de Gasometer en kijken uit over het Ruhrgebied, treurig en grauw.
‘Vroeger was het Ruhrgebied een land van arbeid. Vandaag hebben we hier alleen diensten en werklozen’, zegt Rüdiger Oppers, hoofdredacteur van NRZ (Neuen Rhein Zeitung/Neuen Ruhr Zeitung) in Essen. Hij slurpt van zijn koffie. Oppers is somber, ook hij ontslaat een derde van zijn personeel.
De werkloosheid loopt steeds verder op. Essen: bijna 14 procent. Duisburg en Dortmund: boven de 14 procent. Gelsenkirchen: ver boven 15 procent. Het komende jaar zal de situatie alleen maar verergeren.
De oude reus is kwetsbaar. Hij piept en kreunt. Het wonder van het modernisme lijdt. Het Ruhrgebied raakt verder in verval. Zou deze stinkende massa zichzelf wéér opnieuw kunnen uitvinden? www.ruhr2010.de