Op dit moment maken wij het volgende mee:
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=6RU_fk6zNmc[/youtube]
Al is het het laatste wat we doen, landen op de kortste landingsbaan ter wereld is een Antilliaanse ‘Must Carry’. Overigens in de cockpit van de kleine Twin Otters waarmee hier van eiland naar eiland wordt gevl0gen zie je dit:
Nog even en de vlag van de Nederlandse Antillen wordt definitief gestreken en om van dat land op een eerbiedwaardige manier afscheid te nemen reist de laatste premier Emily de Jongh-Elhage deze dagen alle eilanden af. Gisteren was ze aanwezig op Statia (Sint Eustatius) voor de laatste ceremonie van de Antillen op dit eiland.
Bij het bejaardentehuis van het eiland hangen ballonnen aan de reling. Niet alleen omdat De Jongh-Elhage straks langskomt op haar laatste werkbezoek aan het eiland maar ook omdat het vandaag senioren dag is. We zijn net aangekomen op Statia en schuilen bij de ouderen voor een tropische regenbui. Jospeh Daniel, een heer van tachtig die door suikerziekte zijn beide benen is kwijtgeraakt was al bijna vergeten dat de premier langs zou komen. Liever praat hij over de tijd dat Statia nog echt een Golden Rock was. In de achttiende eeuw was het zijn eiland dat de verenigde Staten als eerste ter wereld erkende. Ook is hij fan van het koninklijk huis, zo laat hij weten. “De koningin heeft ons zoveel gegeven! Scholen, een medisch centrum en nu ook een grote haven.”
Als het droog is zetten we onze kleine wandeling van vliegveld naar Oranjestad voort. We huiveren van de historische schoonheid van het stadje. De welvaart die dit puntje in de Caribische zee ooit had is voor een deel ontstaan met dank aan de slaven die hier leefden maar vooral werden verhandeld. Ook The Old Gin House stamt uit die periode. Hier wordt nemen Statianen en hun laatste Antilliaanse premier afscheid.
Ze zijn wat aan de vroege kant en De Jongh-Elhage zit er zichtbaar vermoeid bij. Ze kan niet verhullen dat de afgelopen maanden zijn tol hebben geëist. De afscheidsceremonie is vooral een aaneenschakeling van plichtplegingen waarbij je toch het idee krijgt dat iedereen er een beetje dubbel instaat. De aanwezige (oud-) politici en bestuurders van Statia en de afgevaardigden de Antilliaanse regering hebben jaren met elkaar samengewerkt. En dat was waarschijnlijk niet onprettig zo vertelt de sfeer. Je krijgt soms het gevoel dat er een bedrijf opgeheven moest worden omdat het verouderd was, maar dat het personeel nog prima door een deur kan.
De gouvernor van Statia Gerald Berkel noemt het afscheid dan ook “Bitter-Sweet” terwijl De Jongh-Elhage blijft benadrukken dat alle eilanden binnen het Koninkrijk voor altijd familie zullen blijven. Voor de een-na-laatste keer klinkt het volkslied van Nederlandse Antillen op Statia en de bestuurders zijn zichtbaar ontroerd. Maar dat de Antillen zijn langste tijd hebben gehad blijkt misschien wel uit het feit dat de plaatselijke zangeres een spiekbriefje nodig heeft terwijl ze daarna haar Golden Rock uit volle borst en uit het hoofd bezingt.
Er worden geschenken uitgewisseld. De Jongh-Elhage geeft Berkel een Antilliaanse vlag en een beeldje van een van de vogels die op een monument op Curaçao de Antillen vertegenwoordigen. “Die vlag is vanaf nu geschiedenis, de vogel symboliseert dat we nu allemaal uitvliegen.”
Als de premier tot slot van Berkel het wapen van Statia krijgt en hij ferm benadrukt haar dankbaar te zijn, wordt het haar teveel en pinkt ze een traantje weg. Ze onderbreekt het protocol en vraagt aan alle aanwezige bestuurders en volksvertegenwoordigers om nog een keer samen op de foto te gaan. Dat was het dan.
Het is half zeven in de ochtend en eigenlijk slapen we nog als we aankomen op het Princess Juliana Airport op Sint Maarten. Om ons heen staan mannen in pakken en keurig geklede dames. We zijn bijna te laat voor ons vliegtuigje en hebben in de vroege ochtend regen en tropenhitte getrotseerd om de vlucht naar Sint Eustatius (Statia) te halen.
Eenmaal op het vliegveld staat onze vlucht al niet meer op het scherm en schiet ik in de stress. Toch even vragen aan aan een van die pakken. Gaat de vlucht naar Statia nog? “Yes!” is het antwoord. Gelukkig en ik heb eindelijk tijd om het groepje mensen iets beter te bekijken. Ik zie een vrouw die ik meen te kennen. Maar wie is dat ook alweer? Ineens weet ik het en ben ik klaarwakker. Dat is toch echt Emily de Jongh-Elhage de laatste premier van de Nederlandse-Antillen. Zouden we per ongeluk in de Antilliaanse Regeringstwinotter zitten? Helaas niet blijkt even later. Wij, het gewone volk, zitten met acht man DHC-6 en mogen eerder vertrekken terwijl het kistje van de Antilliaanse regering Tjok vol zit met mensen en geschenken.
Zo’n twintig minuten later landen we op Statia waar een relatief jonge man in pak op mij afkomt en zich voorstelt als Gerald Berkel, de Luitenant Gouvenor of Statia. De hoogste man van het eiland denkt dat ik mee ben met de delegatie. Nee, die komt met het volgende vliegtuig, lachen we. Maar het is wel een mooi welkom. Berkell nodigt ons meteen uit voor de ceremonie later die middag en in verte zien we samen het vliegtuig met de regering aankomen. Na een hartelijk welkom tussen de twee spreek ik de laatste premier van de Nederlandse Antillen even.
“Dit is geen vaarwel,” zegt ze. “We zijn en blijven familie. Maar het opheffen van de Antillen is een democratisch besluit.” De Jong-Elhage is duidelijk aangeslagen als ze dit zegt. Maar veel tijd heeft ze niet voor ons op dit moment. Ze wil nog een keer genieten van Statia als premier van dit prachtige eiland. Berkel houdt de deur van de luxe Amerikaan open ze stapt met een lach in en verdwijnt.
Huh? Zijn we in het verkeerde vliegtuig gestapt? Zijn we terug in Albanië, het land dat we eerder dit jaar bezochten? Met onze spierwitte huurauto ontwijken we gaten in de weg terwijl we een onwaarschijnlijke reeks huizen en resorts voorbij zien trekken. Net als in Albanië is een aanzienlijk deel daarvan maar half af. Even later zien we links en rechts vettige bekende eetketens, casino’s en een USA market terwijl ons vooruitzicht wordt belemmerd door een enorme hummer-achtige bolide waar ons Hyundai-tje een mier bij lijkt. Zijn we dan op een Amerikaans eiland? Om ons heen klinkt Engels en er worden hier om de haverklap cruiseschepen vol cliché-matige Amerikanen losgelaten. Dus zou je bijna denken ‘This is Amerika’, maar niets is minder waar: we zijn ‘gewoon’ in ons eigen Koninkrijk der Nederlanden maar dan wel acht uur vliegen van huis: ‘Welcome to Sint Maarten, the friendly Island.’
In anderhalve dag hebben we geprobeerd sporen van Nederland te vinden maar zelfs met een vergrootglas kwamen we niet echt veel verder. De verkeersborden, het enige stoplicht en de tekst op de auto’s van de overheid (Politie en Brandweer) zijn op het eerste gezicht het enige herkenbaar als Nederlands. En o ja: In de hoofdstad Phillipsburg zit een winkel die Dutch Cheese aan toeristen probeert te slijten. Maar verder? Bijna niets.
Het is zelfs bijna lastig hier een geboren Sint Maartenaar met Nederlands paspoort te vinden. Die maken namelijk maar 20% van de bevolking op het eiland uit. Dus kwamen onze willekeurige gesprekspartners de afgelopen dagen uit Haïti, Saint Vincent, Jamaica, Nigeria, India, Saint Lucia en o, ja toch uit Nederland want we logeren bij een Nederlands stel hier. De ouders van een vriendin in Nederland.
Ik ben tamelijk opgetogen over deze reis die we de komende drie weken maken. Als kleine jongen zat ik vroeger vaak uren gebogen over pagina 149 van de Grote Bosatlas. Op die bladzijde stonden namelijk de Nederlandse Antillen en Suriname. ‘Die Antillen zijn van Nederland,’ leerde mijn vader me de halve waarheid. Nederland en toch zover weg aan de andere kant van de wereld? Daar moest en zou ik ooit een keer heen.
Voor Sophie is de reden om dit eiland te bezoeken een andere. Ze wil naar het huis van haar grootouders. Niet dat die in ooit op Sint Maarten geweest zijn maar ze waren wel Frans net als de helft van dit eiland. Eigenlijk is Sophie zelf een Sint Maarten: half Frans, half Nederlands.
Zonder dat het opzet was had Harry, onze gastheer dezer dagen, een leuke verrassing voor Sophie in petto. We gingen uit eten en wel net over de grens in het Franse deel. Zodra we de grens over waren was het asfalt zo glad als een spiegel en waren alle teksten om ons heen Frans. Harry wilde met ons eten bij zijn favoriete pizzeria, maar toen die dicht bleek viel Sophie’s oog op een eettentje verder ‘Zullen we anders naar die Crêperie?’ Harry en ik waren niet te beroerd en stemden in. We kregen de menukaart van een zeer herkenbare, keurige Franse serveerster en Sophie bestelde stralend ‘Un Crêpe Raclette avec un verre de rosé, Cote de Provence s’il vous plait,’ en tot ons: ‘het lijkt hier wel de Cote Azur!’
Feest der herkenning voor Sophie maar niet voor mij die vooral voor het Nederlandse deel hier is. Maar wat maakt dat uit? Ik was zelf altijd al meer van de Balkan dan van Frankrijk. Het beloofd dus voor ons beiden dus een mooie reis te worden…
O, ja hier twee foto’s van ons wonderschone uitzicht vanaf de veranda:
en…
Journalisten Pieter-Bas en Sophie reizen de komende drie weken langs alle eilanden van de Nederlandse Antillen in het kader van 10-10-10, de datum dat alle eilanden een nieuwe relatie met Nederland krijgen. Sint Maarten en Curaçao worden aparte landen binnen het koninkrijk terwijl Sint Eustatius, Saba en Bonaire bijzondere gemeenten worden.
De verkiezingen en de staatkundige vernieuwingen houden ook de bursalen van Sint Maarten in Nederland bezig. Donderdagavond 16 september kwam een aantal van hen bijeen bij de S4 foundation in Amsterdam. Ze discussieerden over de toekomst van het eiland en de verkiezingen. “Ik vind het jammer dat ik niet mag stemmen nu.”
“Is ons geboorte-eiland wel klaar om zelfstandig te worden?” Met die vraag zitten de meeste studenten duidelijk in hun maag. De criminaliteit baart ze zorgen, maar ook de afwezigheid van banen voor jongeren. “Ik ben niet zo’n voorstander van 10-10-’10. Sint Maarten moet veel veranderen om een beter eiland te worden. Er is veel criminaliteit, de overheid is niet georganiseerd. Die datum komt wat mij betreft te vroeg”, zegt Jacky. Veel van de studenten vragen zich af waarom Sint Maarten niet eerst de problemen aangepakt heeft alvorens land te worden, volgens hen was dat beter geweest.
Als Jacky vrijdag 17 september bij de verkiezingen van Sint Maarten wel zou mogen stemmen, zou haar stem naar de UP-Party gaan. “Ze zijn positief en ze hebben andere ideëen, bovendien zijn zij de enige partij die nog en paar jongeren op de lijst heeft.” Of Jacklin de dag van de ontmanteling van de Nederlandse Antillen gaat vieren, weet ze nog niet. “Misschien roep ik wel even ‘Yeah Sint Maarten’ met een biertje in de hand. Maar echt enthousiast ben ik gewoon niet.”
Stimulans
De ervaring die ze opdoen in Nederland speelt daarbij een belangrijke rol. “Als je hier woont zie je gewoon hoe een land in elkaar moet zitten,” zegt Dayrohn. “In Nederland is alles goed georganiseerd vergeleken daarbij is Sint Maarten een chaos.” Niet iedereen is het daarmee eens. Sommigen vinden dat je het eiland niet met Nederland moet vergelijken, te anders. “Misschien dat de zelfstandige status juist een stimulans is voor de bestuurders om zaken op Sint Maarten aan te pakken,” roept Dayrohns opponent.
Ignald, een in een Afrikaans shirt gehulde student is de enige die voor de volle honderd procent achter 10-10-10 staat. “Het maakt onderdeel uit van ons bewustzijn, het is een stap dichter bij volledige onafhankelijkheid waar we uiteindelijk naar moeten streven. Daarbij zullen we onze blik moeten verleggen van Nederland en de Verenigde Staten naar andere eilanden in het gebied.”
Volwassen
“We zijn er wel mee bezig,” vertelt Mel Lake. “Ik zit regelmatig met vrienden van Sint Maarten bij elkaar om te praten over de toekomst van ons eiland. Maar ook hij betwijfelt of Sint Maarten er klaar voor is om land te worden. “Misschien wordt Sint Maarten er iets volwassener door want nu hangen teveel mensen op het eiland achterover en doen niets.” Een studente Bedrijfskunde vindt het jammer dat ze nu in Nederland is en dus niet kan stemmen. “De criminaliteit moet aangepakt worden. Het moet weer een Friendly Island worden. Ik ben soms ook bang om terug te keren, ik hoor zoveel slechte verhalen.”
Luister hier naar de Reportage voor de Wereldomroep:
[audio:http://www.levenoppluto.nl/audio/20100917_RNWcar_sxm_en_studenten.mp3]Geen flash? Download de reportage dan hier.
Jendelo Paula en Alistair Monte hadden donderdag de ontmoeting van hun leven: de twee Curaçaose wielertalenten hadden ruim twintig minuten een exclusief gesprek met de tourwinnaar van 2007 en 2009 en de grote favoriet voor 2010: Alberto Contador.
In Rotterdam start zaterdag de belangrijkste wielerkoers van het jaar de Tour de France. In de Maasstad verkennen de coureurs het parcours, zoeken wielerfanaten een laatst overgebleven slaapplaats en zet de politie de route uit. Voor de hotels hangen hongerige fans en journalisten in de hoop een glimp op te vangen van grootheden als Contador, Armstrong of Geesink.
Wachten was niet nodig voor Paula en Monte. Als logés en speciale gasten van Leo van Vliet, de Nederlandse Bondscoach van de wegrenners en organisator van de Amstel Race op Curaçao, konden ze gewoon doorlopen. Niet veel later zaten ze tegenover hun held Contador. “We hebben zeker twintig minuten met hem gepraat over de route van de Ronde van Frankrijk en hoe hij zich voorbereidt,” vertelt Monte. “Het was een bijzondere ontmoeting.”
Prijs
Monte en Paula wonnen hun reisje naar Rotterdam door hard te fietsen. “Jendelo heeft tijdens de laatste Amstel Curaçaorace de jongerenprijs gewonnen,” vertelt Monte. “Ik had het geluk mee te mogen.”
Het duo is al enkele dagen in Nederland en maakte van de gelegenheid gebruik om te trainen met enkele ervaren vrienden van Leo van Vliet. De komende dagen zullen de jongens de proloog en de eerste etappe van De Ronde van Frankrijk volgen. Ooit hopen ze beiden zelf te schitteren in deze wereldberoemde wedstrijd. Tot die tijd prijkt op hun bureau in ieder geval een foto van henzelf en hun held Contador.