Vandaag op de voorpagina van Dagblad Trouw: het verhaal van Haru Namba (96), die direct na de aanval op Pearl Harbor door Nederlandse militairen werd opgepakt en naar een kamp werd gestuurd. Lees het hele verhaal hier.
Tag Archives: geschiedenis
Een vergeten kampgeschiedenis
Nog voor een Nederlander in een Jappenkamp verdween, werd iedereen in Nederlands-Indië met ook maar een druppel Japans bloed opgepakt, als vee in het ruim van een schip gepropt en naar een kamp in Australië gestuurd. Een overtocht waarbij onder dubieuze omstandigheden zelfs doden vielen.
Huh?
Dat dacht ik ook. Daarom wil ik samen met Davy Meangkom op zoek gaan naar zijn schrijnende familiegeschiedenis. Zijn familie werd na een gruwelijke overtocht jarenlang in een kamp in Australië gestopt.
Na de oorlog moesten alle Indische Japanners naar Japan, een verwoest land waar de meesten van hen nog nooit waren geweest. Daar wachtte opnieuw een kamp, ditmaal speciaal voor vreemde Japanners.
In Tokio woont Haru, de hoogbejaarde oudtante van Davy. Zij kan deze vrijwel onbekende oorlogsgeschiedenis nog in het Nederlands navertellen. Om deze geschiedenis vast te leggen, wil ik met uw hulp zo snel mogelijk afreizen naar Japan.
Wat ga ik maken?
Het doel is om de geschiedenis van de Indische Japanners te vertellen in een aantal artikelen en een radiodocumentaire. Onderweg zal ik het maken van beeld zeker ook niet vergeten. Dat alles om u als donateur een presentatie met veel exclusief materiaal te bezorgen. U zult daar een zogenaamde ‘Audio-driven visual’ te zien krijgen, een met beeld verrijkte versie van de radiodocumentaire.
Het bedrag dat ik via voor de kunst hoop op te halen zal ik gebruiken voor de beeldmontage, de reis, het verblijf, de huur van apparatuur en om verdere research naar dit verhaal te doen.
Steun dit project via Voor de Kunst en ik ben u eeuwig dankbaar!
Documentaire: Sovjetmuzikanten op de vlucht
Toen de Russische cellist Dmitri Ferschtman van het Sovjet ministerie van cultuur openlijk afstand moest doen van zijn grote voorbeeld Roscht Dubinski besloot hij zelf ook te vluchten. Hij zocht contact met de Nederlandse zakenman Aart van Bochove die al meerdere Russische muzikanten had geholpen naar Nederland te komen. Nu, vijfentwintig jaar na de val van de Sovjet-Unie vertellen Ferschtman, zijn vrouw Mila Baslawskaja en Aart van Bochove hun verhaal in een Spoor Terug van Pieter-Bas van Wiechen en Sophie van Leeuwen. Beluister hem hier.
Docu: De koloniale kater van Sint Eustatius
Deprecated: Function get_magic_quotes_gpc() is deprecated in /data/www/levenoppluto.nl/www/wp-includes/formatting.php on line 4371
Handelaren uit alle windstreken, uitpuilende pakhuizen en bergen suiker, melasse, slaven en buskruit op kades. Zo zag het kleine Caribisch Nederlandse eiland Sint Eustatius er in de achttiende eeuw uit. Er woonden tienduizend mensen op het eiland. Dagelijks meerden er net zoveel schepen aan als in Amsterdam.
Statia, zoals het eiland in de volksmond heet, was in die tijd een van de weinige vrijhavens en groeide uit tot het belangrijkste handelscentrum voor de Amerikaanse opstandelingen. Ze hadden Statia nodig voor zo ongeveer alles: van het versturen van simpele brieven tot drank, wapens en buskruit.
Het eiland deelt een haast mythische geschiedenis met de Verenigde Staten. Volgens de Amerikanen erkende de gouverneur, Johannes De Graaff, er op 16 november 1776 als eerste in de geschiedenis de onafhankelijke Verenigde Staten.
Maar valt er wel iets te vieren? Voor Het Spoor Terug reist Pieter-Bas van Wiechen naar Sint Eustatius op zoek naar de roemruchte geschiedenis. Hoe kijken de eilandbewoners van nu terug op dit omstreden verleden?
Luister hier naar de documentaire (uitgezonden op 27 september 2015, Ovt Vpro Radio 1)
download De koloniale kater van Sint Eustatius
Documentaire van Pieter-Bas van Wiechen i.s.m. Sophie van Leeuwen. Techniek: Berry Kamer. Andere stemmen: Michael Bennett en Jigal Krant. Met dank aan: Joshua Spanner, Misha Spanner, Walter Hellebrand, Gay Soetkauw, The Simon Doncker Club, Kizzy, Ivo Stuivenberg, Marco Spruit Bleeker, Reese Cook, Floriaan Ganzevoort, Sandrine Chatron, SECAR, The St. Eustatius Historical Foundation, Havenkerk Schiedam en het Ministerie van Koninkrijksrelaties.
Snor in de krant
Deprecated: Function get_magic_quotes_gpc() is deprecated in /data/www/levenoppluto.nl/www/wp-includes/formatting.php on line 4371
Deprecated: Function get_magic_quotes_gpc() is deprecated in /data/www/levenoppluto.nl/www/wp-includes/formatting.php on line 4371
Zaterdag stond mijn snor in dagblad Trouw, op de voorpagina van de weekendbijlage nog wel!
Lees het artikel hier.
Onder de foto is voor de liefhebbers de radiodocumentaire “Alphonse en de Grote Oorlog” terug te luisteren.
Luister hier naar deel 1 (11 mei 2014, OVT Vpro Radio 1)
Luister hier naar deel 2 (18 mei 2014, OVT Vpro Radio 1)
Alphonse en de Grote Oorlog
Deprecated: Function get_magic_quotes_gpc() is deprecated in /data/www/levenoppluto.nl/www/wp-includes/formatting.php on line 4371
Deprecated: Function get_magic_quotes_gpc() is deprecated in /data/www/levenoppluto.nl/www/wp-includes/formatting.php on line 4371
Dit is een portret van Alphonse Froidure, de overgrootvader van Sophie. Op zijn 34e sneuvelde deze Noord-Franse bierbrouwer in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog. Alphonse hield een dagboek bij over zijn leven als soldaat, tot op de dag van zijn dood.
Alphonse Froidure werd in 1914 opgeroepen voor het Franse leger. De reservist en vader van vijf diende na een korte training als soldaat in Lotharingen. Honderd jaar later reizen zijn achterkleindochter Sophie van Leeuwen en Pieter-Bas van Wiechen hem achterna en bewerken ze zijn dagboek tot een radiodocumentaire in twee delen en een twitterfeed (@alphonse1880).
Wie was hij? Stierf hij een heldendood? Of was hij deserteur?
Luister hier naar deel 1 (11 mei 2014, OVT Vpro Radio 1)
Luister hier naar deel 2 (18 mei 2014, OVT Vpro Radio 1)
Ben jij Belg? Dan zijn wij familie!
Wij van Leven op Pluto kenden David van Reybrouck al een beetje van ons verblijf in het wonderschone Brussel. Inmiddels heeft ook de rest van Nederland de Belg in de armen gesloten. Dit najaar won hij de AKO-literatuurprijs en de Libris Geschiedenisprijs voor zijn nieuwste boek Congo. Een geschiedenis. In opdracht van de Wereldomroep schoten wij de schrijver aan voor de deur van Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond te Amsterdam.
Hoezo een geschiedenis van Congo?
“Omdat ik hem wilde lezen. In 2003 reisde ik voor de eerste keer naar Congo. Ik was toen op zoek naar een toegankelijke en complete geschiedenis van het land, maar ik kon niets vinden. Toen zei ik tegen mijzelf: Als dit boek niet bestaat, zal ik hem zelf schrijven!
Dus schreef ik een geschiedenis van Congo tussen 1850 en 2010, ruim anderhalve eeuw. Ik sprak honderden Congolezen en dook ik documenten en verhalen op uit archieven. Het is een geschiedenis die wordt verteld door de Congolezen zelf.”
Hoe herinnert een Belg zich het – soms bloedige en racistische – Belgisch Congo?
“Dat hangt af van de leeftijd. Oudere mensen lijken een zekere koloniale trots te hebben. Maar de jongere generatie voelt zich schuldig, schaamt zich. Zij hebben behoefte aan bezinning. Ik denk dat het belangrijk is dat België een periode van reflectie doormaakt.
Tegelijkertijd moet je niet vast komen te zitten in reflectie. Je kunt ook te veel schuldgevoelens hebben. Schuldgevoelens hebben ook iets egocentrisch. De band tussen België en Congo is te belangrijk voor zulke gevoelens.”
Wat hebben Belgen en Congolezen nu nog met elkaar?
“Economisch gezien is de DRC veel minder belangrijk voor België dan vroeger. In de koloniale tijd was België zeer afhankelijk van Congo. Nu zijn de economische belangen minimaal.
Maar er is een symbolische, historische en emotionele band. Zeker bestaan er pijnlijke nostalgische manifestaties. Maar de jonge generatie toont nieuwe interesse voor Congo. Ze willen er heen. Ze willen de Congolezen ontmoeten.”
Zijn Belgen welkom? Begrijpen Congolezen wat jij daar zoekt?
“De eerste keer dat ik in DRC aankwam, schaamde ik mij. Ik durfde mensen nauwelijks te vertellen dat ik Belg ben. Ik was bang dat de Congolezen mij verantwoordelijk zouden houden voor alles wat gebeurd is in de koloniale tijd, ook al ben ik te laat geboren.
Maar dit gebeurde helemaal niet! Vreemd genoeg, waren de Congolezen die ik tegenkwam eerder blij. Ze zeiden: “Ben jij Belg? Jouw ouders en voorouders waren onze kolonisatoren. Dus wij zijn familie!” Dit laat zien hoe ontzettend genereus de Congolezen zijn.”
Je schreef Congo. Een geschiedenis. Hoe zit het met de toekomst?
“In 2000 was het land verwoest door de oorlog. Nog steeds is de DRC een zeer fragiele staat, maar dat is al een hele stap. Het land maakt nu een economisch herstel door. Tegelijkertijd zijn er veel negatieve ontwikkelingen. De democratische successen van de verkiezingen in 2006 lijken verdwenen. Er is minder publieke en democratische ruimte dan voorheen.
In 2011 zijn er nieuwe verkiezingen. Ik hoop dat deze verkiezingen het grote democratische avontuur van Congo nieuw leven zullen inblazen.”
Luister hieronder naar een interview met David van Reybrouck in het Frans (!) en naar enkele fragmenten uit zijn boek / Ecoutez un interview avec David van Reybrouck en francais & quelques fragments de son livre.
[audio:http://www.levenoppluto.nl/audio/20101004_RNW_Reybrouck.mp3]Verhofstadt: Marijnissen moet op geschiedenisles
Guy Verhofstadt presenteerde dinsdag zijn nieuwe boek ‘De uitweg uit de crisis’ in het Europees Parlement. Erop af dus. Ik vroeg hem te reageren op recente kritiek van SP-er Jan Marijnissen. Die maakt Verhofstadt op zijn blog uit voor Godfather. Marijnissen vindt het onbegrijpelijk dat de ex-premier Europa wil veroveren terwijl hij in Belgie een zooitje achterlaat. Verhofstadt reageerde een beetje boos. Luister hier naar het fragment uit de persconferentie:
[audio:http://www.levenoppluto.nl/audio/20090512_Guy1.mp3]Elke dag dodenherdenking
In België wordt er elke dag een dodenherdenking gehouden. In Ieper om precies te zijn. Herdacht worden daar nog steeds de doden die rond die stad vielen tijdens de Eerste Wereldoorlog. Omdat wij Nederlanders maar een keer per jaar de doden herdenken, zaten wij er maandagavond helemaal klaar voor. Toch vloog de tijd en misten we het moment. We hielden ons eigen momentje stilte en vertelde daarna bij BNN Today op Radio 1 hoe de Belgen de doden herdenken.
Helaas kwam ik er in onderstaand fragment niet aan toe om aan de hand van monumenten te illustreren hoe ingrijpend die Eerste, Grote, Oorlog was. Al een paar jaar bestudeer ik in Franse en Belgische dorpjes de monumenten van het Eerste Wereldoorlog. Meestal is dit een zuil midden in het dorp, daarop staan dan eindeloze rijen jonge mannen die tussen 1914 en 1918 het leven lieten. Over het algemeen is er op zo’n zuil ook een bordje gespijkerd met de gevallenen uit de Tweede Wereldoorlog. De verhouding tussen die twee is over het algemeen 1 staat tot 10. Om maar even aan te geven hoe dramatisch die oorlog was.
Luister hier naar mijn BNN bijdrage:
[audio:http://www.levenoppluto.nl/audio/20090504_BNNdodenherdenking.mp3]Hoe Jezus in Vlaanderen aan het kruis stierf…
