Tag Archives: literatuur

Ben jij Belg? Dan zijn wij familie!

Wij van Leven op Pluto kenden David van Reybrouck al een beetje van ons verblijf in het wonderschone Brussel. Inmiddels heeft ook de rest van Nederland de Belg in de armen gesloten. Dit najaar won hij de AKO-literatuurprijs en de Libris Geschiedenisprijs voor zijn nieuwste boek Congo. Een geschiedenis. In opdracht van de Wereldomroep schoten wij de schrijver aan voor de deur van Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond te Amsterdam.



Hoezo een geschiedenis van Congo?
“Omdat ik hem wilde lezen. In 2003 reisde ik voor de eerste keer naar Congo. Ik was toen op zoek naar een toegankelijke en complete geschiedenis van het land, maar ik kon niets vinden. Toen zei ik tegen mijzelf: Als dit boek niet bestaat, zal ik hem zelf schrijven!
Dus schreef ik een geschiedenis van Congo tussen 1850 en 2010, ruim anderhalve eeuw. Ik sprak honderden Congolezen en dook ik documenten en verhalen op uit archieven. Het is een geschiedenis die wordt verteld door de Congolezen zelf.”

Hoe herinnert een Belg zich het – soms bloedige en racistische – Belgisch Congo?
“Dat hangt af van de leeftijd. Oudere mensen lijken een zekere koloniale trots te hebben. Maar de jongere generatie voelt zich schuldig, schaamt zich. Zij hebben behoefte aan bezinning. Ik denk dat het belangrijk is dat België een periode van reflectie doormaakt.
Tegelijkertijd moet je niet vast komen te zitten in reflectie. Je kunt ook te veel schuldgevoelens hebben. Schuldgevoelens hebben ook iets egocentrisch. De band tussen België en Congo is te belangrijk voor zulke gevoelens.”

Wat hebben Belgen en Congolezen nu nog met elkaar?
“Economisch gezien is de DRC veel minder belangrijk voor België dan vroeger. In de koloniale tijd was België zeer afhankelijk van Congo. Nu zijn de economische belangen minimaal.
Maar er is een symbolische, historische en emotionele band. Zeker bestaan er pijnlijke nostalgische manifestaties. Maar de jonge generatie toont nieuwe interesse voor Congo. Ze willen er heen. Ze willen de Congolezen ontmoeten.”

Zijn Belgen welkom? Begrijpen Congolezen wat jij daar zoekt?
“De eerste keer dat ik in DRC aankwam, schaamde ik mij. Ik durfde mensen nauwelijks te vertellen dat ik Belg ben. Ik was bang dat de Congolezen mij verantwoordelijk zouden houden voor alles wat gebeurd is in de koloniale tijd, ook al ben ik te laat geboren.
Maar dit gebeurde helemaal niet! Vreemd genoeg, waren de Congolezen die ik tegenkwam eerder blij. Ze zeiden: “Ben jij Belg? Jouw ouders en voorouders waren onze kolonisatoren. Dus wij zijn familie!” Dit laat zien hoe ontzettend genereus de Congolezen zijn.”

Je schreef Congo. Een geschiedenis. Hoe zit het met de toekomst?

“In 2000 was het land verwoest door de oorlog. Nog steeds is de DRC een zeer fragiele staat, maar dat is al een hele stap. Het land maakt nu een economisch herstel door. Tegelijkertijd zijn er veel negatieve ontwikkelingen. De democratische successen van de verkiezingen in 2006 lijken verdwenen. Er is minder publieke en democratische ruimte dan voorheen.
In 2011 zijn er nieuwe verkiezingen. Ik hoop dat deze verkiezingen het grote democratische avontuur van Congo nieuw leven zullen inblazen.”

Luister hieronder naar een interview met David van Reybrouck in het Frans (!) en naar enkele fragmenten uit zijn boek / Ecoutez un interview avec David van Reybrouck en francais & quelques fragments de son livre. 

[audio:http://www.levenoppluto.nl/audio/20101004_RNW_Reybrouck.mp3]

Het verdriet van België: Hugo Claus overleden

In Antwerpen is woensdagmiddag de beroemde Belgische schrijver Hugo Claus (78) overleden. Claus geldt als een van de grootste schrijvers van het Nederlandse taalgebied. Hij maakte deel uit van de vijftigers. Een club taboedoorbrekende schrijvers. Naast Claus maakten ook Simon Vinkenoog en Louis Paul Boon deel uit van de vijftigers.

Ook in Nederland werd Claus allom gewaardeerd door meesterwerken als zijn beroemdste boek Het verdriet van België, zijn poezie en een groot aantal toneelstukken. Daarnaast hield hij zich ook bezig met film en de schilderkunst. Eerder dit jaar werd in Vlaanderen de vijftwintigste verjaardag van Het Verdriet van België groots gevierd. Dit boek werd in 1983 internationaal gelauwerd.

In Vlaanderen is Claus de grote literaire held van de twintigste eeuw. Er wordt hier dan ook geschokt gereageerd op het overlijden van de meester. Premier Guy Verhofstadt schreef een hommage en de Vlaamse minister van cultuur Bert Anciaux noemde Claus in een reactie ‘een gigant, een reus die een gemeenschap maar een paar keer cadeau krijgt.’ Als dichter is hij volgens de minister zelf niet te evenaren.

‘Alles van Claus is prachtig,’ was de reactie op het overlijden door Remco Campert. Volgens de Nederlandse schrijver en dichter was Claus de grootste van zijn generatie, de vijftigers.

Claus leed aan altzheimer en pleegde in bijzijn van vrouw, hond en vrienden euthanasie.