De bewoners van Saba, sinds 2010 het hoogste punt van Nederland, verplaatsten zich eeuwenlang via geitenpaden en trappen over hun onherbergzame, geïsoleerde rots in de Caribische zee. Het was een zwaar leven waarbij menigeen droomde van een weg.
“Onmogelijk!” riepen, volgens de overlevering, ingenieurs die het eiland bezochten steevast. Na wat hulp van Curacao kreeg het eiland in de jaren dertig toch een serieuze haven en een klein stukje weg. Maar de Sabanen wilden meer.
Onder leiding van de lokale aannemer en handelaar Lambert Hassell namen de eilanders het heft in eigen handen en bouwden de weg die niet gebouwd kon worden.
De bouw van het negen kilometer lange gevaarte veranderde het leven van de Sabanen voorgoed. Pieter-Bas van Wiechen bezocht de helden van de weg op Saba en maakte een radiodocumentaire voor OVT.
Luister hier naar de documentaire (uitgezonden op 20 september 2015, Ovt Vpro Radio 1)
Documentaire van Pieter-Bas van Wiechen i.s.m. Sophie van Leeuwen. Techniek: Berry Kamer. Met dank aan: Will Johnson, Carmen Simmons, Andrew Martin, Richie Johnson, Rita Johnson, Cyrrill Hassel , Peddy Johnson, Kai Wulf, Jelle van der Velde, Bastiaan Janssens, Angelita Peterson, Peter Johnson, Lorna Simmons, Karel Sorton, Paul Cizek, The Occasionals, Budu Banton, Saba Conservation Foundation, Honourable Henry Every Home, het Ministerie van Koninkrijksrelaties, the heroes who work on the road today and all Sabans who gave me a ride!.
Extra: een kort filmpje van The Road in historisch volgorde: van de haven naar het vliegveld.
Voor mijn reis probeerde ik aan diverse media verhalen te verkopen maar echt veel interesse was er niet. “Ik ben alleen geïnteresseerd in het aantal zonuren en de bierprijs op de eilanden,” was de reactie van een hoofdredacteur van een zichzelf kwaliteitskrant noemend medium. Toen 10-10-10 toch het nieuws leek te gaan halen, stond mijn telefoon even roodgloeiend. Het buitenland uur van de Vpro op radio 1, dat eerder voor mijn bijdrage had bedankt, kwam erop terug. “Eigenlijk weten we bizar weinig van de eilanden,” gaf een redacteur ruiterlijk toe. In allerijl, op het laatste moment werd het toch nog het onderwerp van de uitzending.
Het is een operatie op zich om op Saba, Statia en Bonaire een goede gezondheidszorg uit de grond te stampen. De kleine eilanden liggen relatief geïsoleerd en zijn voor de meeste gespecialiseerde hulp aangewezen op de grotere eilanden in buurt. Voor Saba en Statia is dat vooral Sint Maarten, voor Bonaire Curaçao. Om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk mensen toch op het eigen eiland kunnen worden behandeld, worden de medische centra op de eilanden stevig verbeterd.
De Sabaanse hoofdzuster Noami Wilson is al dertig jaar werkzaam aan het ziekenhuis en heeft al zoveel veranderingen meegemaakt, dat het voor haar tot op dit moment wel meevalt. “Ik weet nog dat we niet eens röntgenapparaat hadden. Vroeger waren er maar vijf verpleegsters en draaide ik vaak alleen dienst. Je moest alles doen. Wassen, eten maken enzovoort. Nu zijn we altijd met twee man. In de toekomst zullen we ook meer aan huis gaan werken.”Van de veranderingen rond 10-10-10 heeft hoofdzuster Wilson nog niet veel gemerkt. Natuurlijk, er is een nieuw computersysteem en een nieuw röntgenapparaat. ” Maar we wachten bijvoorbeeld op nieuwe ziekenhuisbedden. Die zijn echt broodnodig. Ik weet dat we daarvoor geduld zullen moeten hebben. In ieder geval tot na 1 januari.”
Belasting ontduiken op Saba was tot voor kort een fluitje van een cent. Het belastingkantoor van de Nederlandse Antillen op Sint Maarten was de beroerdste niet, beamen politici en burgers op deze groene puist in de Caribische Zee. Nu het eiland een bijzondere gemeente van Nederland wordt, komt daar een einde aan. Saba heeft tegenwoordig namelijk zijn eigen belastingkantoor en deurwaarder. De Sabanen maken zich er wel zorgen om. Volgens commissioner Christopher Johnson was het er vroeg of laat toch wel van gekomen, ook als de Nederlandse Antillen waren blijven bestaan. Wij van Leven op Pluto zien regelmatig een blauwe envelop en weten dat de Sabanen er vanaf nu aan zullen moeten geloven. Maar ze krijgen er hier wat voor terug: welke gemeente van 2000 inwoners heeft nu een eigen middelbare school, ziekenhuis en luchthaven? Luister naar deze ultra korte bijdrage voor BNR Nieuwsradio: